Pierwszy rok funkcjonowania w szkole to dla dziecka ogromne wyzwanie. Zmiana otoczenia, pierwsze kontakty z nauczycielami, zupełnie nowi koledzy i warunki nauczania inne od tych, do których przyzwyczaiło je przedszkole. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice pomogli swoim pociechom w dostosowaniu się do nowych realiów. Adaptacja do nauki w szkole to często długotrwały, niełatwy proces, toteż nasze dziecko będzie potrzebowało wszelkiego możliwego wsparcia. Jak możemy je okazać?
Zaburzenia lękowe u dzieci i nastolatków
Zaburzenia lękowe u dzieci to poważny problem, który może utrudnić przystosowanie się do nowego otoczenia szkolnego. Niegdyś zbywane były jako zwykły stres związany z przystosowywaniem się do nowych warunków. Współcześnie jednak ważne jest zaprzestanie zbywania zaburzeń lękowych u dzieci jako przejściowych problemów i rozpoznanie ich jako to, czym rzeczywiście są: chorobą, która może dotknąć każdego i z którą można walczyć. Większość zaburzeń lękowych u dzieci po zastosowaniu odpowiedniej terapii mija bezpowrotnie, dlatego właściwe ich zrozumienie, rozpoznanie objawów i odpowiednia diagnoza są kluczowe.
Dzieci i nastolatki z zaburzeniami lękowymi odczuwają nieuzasadniony strach i niepokój, które z czasem uniemożliwiają im właściwe codzienne funkcjonowanie. Stany lękowe u dzieci mogą przybierać różne formy, począwszy od lęku separacyjnego, przez lęk społeczny, aż po ogólny lęk. Na co zwracać uwagę, gdy jako rodzice chcemy rozpoznać zaburzenia lękowe u dzieci? Objaw, który pojawia się najszybciej to utrzymujące się poczucie niepokoju, często z naszej perspektywy irracjonalnego. Maluch za wszelką cenę nie chce iść do szkoły, jest przerażony na samą myśl o pojawieniu się w klasie, boi się swoich rówieśników i nauczycieli.
Zaburzenia lękowe mogą przyjmować również formę fizycznych objawów: bólów brzucha i głowy, nudności i biegunki, trudności z oddychaniem. Jeśli zauważamy u swojego dziecka utrzymujące się objawy z powyższej listy, warto rozważyć wizytę u lekarza specjalisty. Pamiętajmy też, że nie tylko dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym mogą borykać się ze stanami lękowymi. W okresie dorastania, stany lękowe u nastolatków mogą być bardziej złożone i skomplikowane, dlatego warto być świadomym możliwości ich wystąpienia. Podstawą w kontrolowaniu dobrostanu nastolatka jest przede wszystkim otwarta rozmowa – nie bójmy się komunikować z dzieckiem i przeprowadzać szczerych konwersacji.
Specyficzne trudności w uczeniu się
Przyczyny problemów z adaptacją do szkolnych realiów mogą być różnorodne. Warto zrozumieć, że każde dziecko jest inne i może reagować inaczej na nową sytuację. Zaburzenia lękowe to tylko jedna z możliwych przyczyn. Specyficzne trudności w uczeniu się zwykle nie wynikają, jak błędnie postrzegają to niektórzy rodzice, z lenistwa dziecka. Pogorszenie się ocen i problemy z nauką mogą być powodowane szeregiem czynników zewnętrznych, niezależnych od dziecka. Jednym z najczęstszych powodów jest niezdiagnozowane zaburzenie nauczania, takie jak dysleksja, dysgrafia czy dyskalkulia. Mimo ciągłego rozwoju medycyny i edukacji, zaburzenia nauczania wciąż są postrzegane przez część starszego pokolenia jako zmyślone usprawiedliwienia nieutalentowanych dzieci.
Dzieci i nastolatki ze specyficznymi problemami w nauce mają problemy ze skupianiem się podczas zajęć, czytaniem i pisaniem, rozwiązywaniem zadań i rozumieniem sposobów wykonywania niektórych poleceń. Nieważne, jak bardzo będziemy się starać, jak dużo czasu spędzimy z dzieckiem i jaką kwotę wydamy na korepetycje, bez pomocy specjalistów nie poradzimy sobie z zaburzeniami nauczania. Właśnie dlatego tak ważna jest właściwa i wczesna diagnoza specyficznych trudności w uczeniu się.
Jak pomóc dziecku w przystosowaniu się do nowych realiów?
Rodzice odgrywają kluczową rolę w procesie adaptacji dziecka do nowej szkoły. Bez naszego wsparcia, cierpliwości i słów otuchy dziecku będzie o wiele ciężej przezwyciężyć swoje lęki. Kluczowa jest zawsze szczera rozmowa, gdzie traktujemy naszą pociechę równorzędnie: dajemy się jej wypowiedzieć, akceptujemy jej emocje, nie przerywamy, nie prawimy kazań, nie patronizujemy. Tylko otwarta konwersacja pozwoli zidentyfikować źródło problemu i razem opracować plan działania.
Nie bójmy się zasięgnąć rady u pedagogów: wychowawcy naszego dziecka, psychologa szkolnego, innych nauczycieli, pracowników świetlicy, dyrektora bądź dyrektorki. Przedstawmy sytuacje jasno i zdajmy się na ich wiedzę i doświadczenie. Kiedy lęk lub trudności w nauce nie są tymczasowe, a wynikają z występowania u dziecka zaburzeń, nie przeciągajmy niepotrzebnie jego problemów z nadzieją, że w jakiś sposób „same się naprawią”. Specjaliści pomogą nam zaplanować odpowiednią terapię, bezpieczną i nieszkodliwą dla naszego dziecka. Unikając profesjonalnej pomocy lekarskiej jedynie pogarszamy sytuację swoją i naszej pociechy.
