Wiele dzieci w pewnym momencie swojego życia doświadcza różnego stopnia niepokoju, który bywa związany z pójściem do szkoły. Jeżeli jednak zauważasz, że twoje dziecko regularnie wzbrania się przed szkołą, może to być sygnał, że mierzy się z lękiem społecznym. W takiej sytuacji warto skonsultować się ze specjalistą. Co musisz wiedzieć o lęku społecznym i jego wpływie na dziecko?
Lęk społeczny u dzieci – czym jest?
Lęk społeczny to silne poczucie niepokoju i obaw, związane z bieżącymi sytuacjami społecznymi. Dzieci z lękiem społecznym mogą odczuwać strach przed oceną rówieśników, nauczycieli czy przedstawieniem się przed klasą. Strach przed szkołą może być jednym z przejawów tego rodzaju lęku. Wpływa on na ogólny dobrostan emocjonalny i społeczny malucha.
Lęk społeczny objawy obejmują przede wszystkim:
- unikanie ludzi;
- fizyczne objawy;
- kiepskie samopoczucie;
- niechęć do chodzenia do szkoły.
Duża część dzieci, która cierpi na lęk społeczny, unika interakcji z rówieśnikami, a także chce trzymać się na uboczu i stronić od sytuacji, które wymagają kontaktu z innymi dziećmi. Lęk społeczny często wiąże się z objawami fizycznymi, takimi jak chociażby bóle brzucha, nudności, drgawki czy zaczerwienienie twarzy. Dzieci z lękiem społecznym mogą zatem zacząć wykazywać silny opór przed pójściem do szkoły. Równocześnie mogą narzekać na bóle głowy czy inne dolegliwości, próbując uniknąć interakcji z innymi ludźmi. Lęk społeczny nierzadko prowadzi do obniżonego poczucia własnej wartości i pewności siebie u dziecka. Objawy lęku społecznego mogą więc być naprawdę zróżnicowane.
Przyczyny lęku społecznego u dzieci
Lęk społeczny u dzieci może wynikać z różnych przyczyn, a każde dziecko może reagować na określone sytuacje w inny sposób. Przyczyny lęku społecznego są zazwyczaj złożone. Najczęściej wynika to m.in. z takich aspektów jak:
- doświadczenia wczesnodziecięce, np. negatywne doświadczenia, traumatyczne zdarzenia, w tym separacja od opiekunów, hospitalizacja czy trudność w nawiązywaniu relacji,
- styl wychowania – sposób wychowania, jaki stosują rodzice, również może mieć wpływ na rozwój lęku; wpływ na dzieci ma zarówno nadmierna opiekuńczość, jak i brak wsparcia emocjonalnego;
- wrodzony brak umiejętności społecznych – niektóre dzieci mają trudności w nawiązywaniu relacji, współpracy w grupie, czy komunikowaniu się;
- presja środowiskowa, rozumiana jako nadmierne oczekiwania i wymagania społeczne, zarówno w szkole, jak i w domu;
- znęcanie lub prześladowanie, wyśmiewanie przez rówieśników, prowadzi do rozwoju traumatycznych doświadczeń, co przekłada się na niższe poczucie bezpieczeństwa;
- wrażliwość sensoryczna, która jest wrodzona w przypadku niektórych dzieci i może powodować, że odbierają one bodźce intensywniej.
Jak widać, lęk społeczny u dzieci może mieć naprawdę różne przyczyny. Warto jednak pamiętać o tym, że dzieci o niskiej samoocenie łatwiej odczuwają lęk społeczny. Co więcej, negatywne doświadczenia związane z relacjami społecznymi mogą przyczynić się do rozwoju lęku. Dlatego też dzieci, które dużo przeszły, często narzekają na ten problem.
Warto także pamiętać o tym, że nadopiekuńczość zwykle ma więcej minusów niż plusów. Nadmierne chronienie dziecka przed trudnościami. Często prowadzi bowiem do braku umiejętności radzenia sobie w sytuacjach społecznych.
Jak najlepiej wspierać dziecko, które mierzy się z lękiem społecznym?
Każde dziecko jest wyjątkowe, dlatego podejście do wsparcia w przypadku lęku społecznego powinno być dostosowane do jego indywidualnych potrzeb i zdolności. O czym zwłaszcza należy pamiętać?
Jako rodzic, opiekun lub nauczyciel bądź empatycznym słuchaczem i okazuj zrozumienie dla uczuć dziecka. Wyrażanie wsparcia i akceptacji może pomóc dziecku poczuć się bezpieczniej w otaczającym go świecie. Dodatkowo ważne jest wskazanie mu, że lęki są normalne, może odczuwać je każdy. Poczucie, że sprawa nie dotyczy tylko dziecka, może przyczynić się do większego komfortu.
Co jeszcze warto wiedzieć? Otwartość, normalizacja oraz wspieranie dziecka jest niezwykle istotne. Zachęcaj dziecko do otwartej rozmowy na temat swoich uczuć i obaw. Umożliwienie dziecku wyrażania swoich myśli może być pierwszym krokiem do zrozumienia i radzenia sobie z lękiem społecznym.
Warto zauważyć, że lęk społeczny u dzieci może być wynikiem kombinacji różnych czynników. Jeśli zauważasz, że dziecko przejawia silne objawy lęku społecznego, warto skonsultować się z profesjonalistą, takim jak psycholog dziecięcy, który może pomóc zidentyfikować przyczyny i dostosować odpowiednie formy wsparcia.
