Przejście dziecka z przedszkola do szkoły to burzliwy czas. Tak duża zmiana często wiąże się z różnorodnymi problemami i potrzebą zaakceptowania zupełnie nowych realiów. Dzieci pozbawione kolegów i koleżanek z przedszkola zmuszone są do funkcjonowania w zupełnie nowym środowisku. Nie zawsze dają sobie wtedy radę z właściwymi relacjami w nowej grupie rówieśniczej. Warto zrozumieć, jakie mogą być przyczyny tych problemów oraz jak je rozwiązać, aby wspierać nasze dzieci w budowaniu zdrowych relacji z rówieśnikami.
Problemy w dopasowaniu się do grupy wśród dzieci i nastolatków
Problem funkcjonowania w grupie rówieśniczej to coś, z czym mierzyć musi się wiele dzieci dopiero rozpoczynających lub kontynuujących swoją szkolną przygodę. Dla wielu maluchów i nastolatków bycie częścią koleżeńskiego środowiska szybko staje się niemożliwym wręcz wyzwaniem. To nie tylko kwestia przezwisk czy drobnych nieporozumień, ale również trudności w nawiązywaniu przyjaźni, znalezieniu akceptacji czy swojego miejsca w grupie. Bardziej wstydliwe, introwertyczne dzieci często mogą mieć problem ze znalezieniem swojego miejsca w grupie rówieśników. Warto zrozumieć, że problemy w tej sferze mogą mieć poważny wpływ na psychikę dziecka i jego rozwój społeczny.
Dziecko odrzucane przez swoich kolegów cierpi przez samotność, ma niższe poczucie własnej wartości i ciągle zastanawia się nad tym, co jest z nim nie tak? Dlaczego inni nie chcą z nim rozmawiać, dlaczego nie zapraszają do wspólnych zabaw? Efekty takiego odrzucenia mogą być długotrwałe, przyczyniając się do powstania długoletniej traumy. Warto pamiętać nie tylko o młodszych dzieciach, ale zwracać również uwagę na problemy nastolatków w relacjach z rówieśnikami. Presja ze strony kolegów połączona z ogólnym zagubieniem dojrzewającego nastolatka prowadzić może do sytuacji, w której nastolatek będzie nie tylko odrzucany, ale jawnie szykanowany przez swoich rówieśników.
Nastolatki potrafią dla akceptacji swojego środowiska zrobić prawie że wszystko, z czym wiązać się mogą niebezpieczne konsekwencje. Zwracajmy uwagę na relacje rówieśnicze naszego dziecka, niezależnie od tego czy chodzi do podstawówki, czy do szkoły średniej.
Jak pomóc dziecku nie mogącemu zbudować relacji z rówieśnikami?
Wspieranie dziecka w nawiązywaniu zdrowych relacji z rówieśnikami jest ważne dla jego rozwoju. Musimy pamiętać, że dzieci na kolejnych etapach rozwoju będą potrzebowały innego rodzaju pomocy. O ile interwencja bezpośrednio u rodziców innych dzieci może pomóc w przypadku malucha, tak nastolatkowi zapewne przysporzy jedynie więcej problemów. Dostosowanie odpowiednich metod do wieku i specyfiki problemów naszej pociechy to klucz do sukcesu. Tak jak i w przypadku większości tego typu sytuacji, zacząć należy od rozmowy: otwartej, szczerej, nie oceniającej. Zrozumienie, skąd bierze się problem dziecka będzie kluczowe.
Czy może ma problem z otwieraniem się do innych, panicznie boi się odrzucenia i nawet nie próbuje nawiązać więzi z resztą klasy, przez co trudno mu znaleźć znajomych? Może któryś z rówieśników wyśmiewa je, specjalnie antagonizuje i nastawia przeciw niemu klasę, wywołując konflikt dziecka z rówieśnikami, przez co konieczna będzie rozmowa z wychowawcą? Może stres związany ze zmianą środowiska, zbyt dużą presją w domu lub innymi problemami rodzinnymi powoduje, że dziecko w szkole zamyka się w sobie i nie odzywa do innych?
Identyfikacja źródła problemu dziecka to podstawowy krok, który pozwoli nam postanowić, jak postępować dalej. Przełknięcie gorzkiej pigułki i przyznanie, że to przez nas, rodziców, dziecko ma problem z nawiązywaniem relacji bywa niezwykle trudne, ale czasem – konieczne. Nadopiekuńczość, zbyt wysokie, nierealne wymagania czy ciągłe kłótnie i wrogość panująca w domu rodzinnym to tylko jedne z wielu możliwych czynników negatywnie wpływających na życie społeczne naszego dziecka. Niekiedy zmianę musimy rozpocząć sami. W innych sytuacja konieczne może okazać się nauka tego, jak budować relacje z rówieśnikami.
Małe dziecko może nie wiedzieć, w jaki sposób powinno podejść do zdobywania przyjaciół. Zachęćmy je do otwierania się, dzielenia swoimi pasjami. Nauczmy sposobów rozwiązywania konfliktów i dojrzałego zachowania, gdy inne dziecko próbuje je obrazić. Pomóżmy maluchowi zbudować pewność siebie słowami otuchy i wsparcia. To wspólna praca nad sobą pomoże zarówno dziecku, jak i nam w odnalezieniu rozwiązania.
